„Galeb” na mrtvom vezu
- Details
- Category: Vesti iz Sveta
- Published on Wednesday, 20 April 2016 08:41
- Written by Ivana
- Hits: 3292
Hoće li najpoznatiji brod Jadrana uspeti da nadživi doživotnog predsednika bivše SFRJ. – Predlog da po treći put bude potopljen ogorčio pomorce.
Rijeka – Pomorci sveta kažu „da je brod kao čovek”. Njegovo rođenje proslavlja se svečano, razbijanjem boce šampanjca o pramac, celog života šibaju ga vetrovi i valovi, a kada ostari tiho odlazi u rezalište. Prosečan život broda je dvadesetak godina.
Za školski brod „Galeb” može se reći da je imao burnu istoriju i davno premašio životni vek. Sada u blizini glavne riječke luke, na „mrtvom vezu”, čeka svoju konačnu sudbinu. Evo kratkog podsećanja na ovaj brod Jugoslovenske ratne mornarice, koji je nekada nazivan brodom mira.
Pre osamdeset godina u Italiji je izgrađen moderan trgovački brod, dug 117 metara, za prevoz južnog voća – banana. Kada je počeo Drugi svetski rat, preuređen je u ratni brod. U vodama Libije 1941. godine bio je torpedovan. Dotegljen je do tršćanske luke, gde su ga brodograditelji popravili. Posle kapitulacije Italije preuzeli su ga Nemci i koristili za polaganje morskih mina.
Pod imenom „Ramb 3”, na širokom morskom akvatoriju od Rijeke do ostrva Paga, Lošinja i Premude, položio je oko 5.000 podvodnih mina. Saveznički avioni su ga bombardovali 1944. u blizini riječke luke. Sa morskog dna pomorci splitskog „Brodospasa” izvukli su ga 1948. godine i doteglili do brodogradilišta „Uljanik” u Puli. Posle mukotrpnog rada vrsni majstori su ga rekonstruisali u moderan brod na ponos jadranske flote. Zbog njegovih izvanrednih linija prozvan je „Galeb” i uvršten kao školski brod Ratne mornarice.
Od 1953. godine na prvo putovanje „Galebom” u Veliku Britaniju, zaplovio je predsednik Jugoslavije Josip Broz Tito. Od tada do smrti, maršal Tito je na palubama „broda mira” ukupno proveo 480 dana prevalivši 157.000 kilometara. Tito je s „Galebom” uplovljavao i srdačno dočekivan u pedesetak svetskih luka širom Evrope, Azije i Afrike. U brodskom salonu je razgovarao s više od stotinu svetskih lidera i slavnih osoba iz nauke, kulture, sporta…
Čitava flota brodova Ratne mornarice 1991–1992 prebačena je iz hrvatskih u crnogorske luke. Među njima bile su sve podmornice, ŠB „Galeb”, ŠB „Jadran” (jedan od najlepših i najstarijih jedrenjaka sveta, koji je tri godine stariji od „Galeba”), komandni brod flote „Vis” (biće u maju potopljen u vodama Medulina kod Pule, kao podvodna ronilačka atrakcija), veliki patrolni brodovi, minolovci, minopolagači, Titove jahte...
„Galeb” je nekoliko godina bio na vezu u brodogradilištu Bijela. Njega je kupio za „sitne pare” jedan grčki brodovlasnik. On je želeo da brod preuredi u luksuznu jahtu za krstarenje svetskim morima i okeanima. Na navozu riječkog brodogradilišta „Viktor Lenac” „Galeb” je godinama trulio, a gazda se nije pojavljivao. Hrvati su ga zaplenili, da bi sada o njemu brinuo Grad Rijeka.
Ove godine za usluge operativnog veza, posade za održavanje i za tekuće troškove Riječani su iz gradskog budžeta obezbedili 805.000 kuna (jedan evro oko 7,50 kuna). Slavni brod JRM zaista sada sablasno izgleda. Zapušten, zarđao i oronuo.
Biografija Titovog „Galeba” sigurno je jedna od najlepših u svetskom pomorstvu. Na morima i okeanima sveta, preplovio je nebrojene milje, šireći među zemljama Evrope, Azije, Afrike i Latinske Amerike viziju mira doživotnog predsednika SFRJ među narodima.
– Na „Galebu” sam proveo prvi oficirski staž. Imao sam sreću da budem član posade s kojom je predsednik Tito 28. novembra 1954. godine, baš iz riječke luke, isplovio na dug i nezaboravan put do Indije i Burme. Zaista je neshvatljivo što takav jedan brod, s kojim bi svi iz bivših republika SFRJ trebalo da se ponosimo, sada umire u riječkoj luci – ističe jedini istarski admiral JRM Martin Matošević, sada u penziji.
O sudbini „Galeba” danas mnogo više pišu svetski mediji nego hrvatski. „Titov brod mira”, koji je po svim svetskim standardima kulturno-istorijsko dobro, kao osamdesetogodišnjak prepušten je zubu vremena i propadanju. Riječanima stižu i predlozi da se „Galeb” po treći put potopi. Služio bi turistima, kao ronilačka atrakcija, koju su spremni da dobro plate.
Takve „spasonosne ideje”, pomorci s kojima smo razgovarali u najvećoj jadranskoj luci, odlučno odbacuju. Većina njih predlaže da se „Galeb” pretvori u ploveći luksuzni hotel ili jedinstven plutajući pomorski muzej. Kako rekoše, brod bi od domaćih i stranih turista, osim sebe hranio i stotinak zaposlenih radnika različitih profesija.
Izvor: www.politika.rs